Trening Umiejętności Społecznych – plan pracy

Jak przygotować plan pracy zajęć TUS

Plan Pracy zajęć TUS zawsze buduje się na podstawie celów i tematów zebranych w procesie rekrutacji osób do grupy.

Początkowe tematy powinny bazować na stworzeniu atmosfery bezpieczeństwa w grupie, czyli opierać się na zabawach integrujących oraz wprowadzeniu zasad pracy. Ważnym tematem są również strategie radzenia sobie z silnymi emocjami, które można zastosować podczas pobytu w grupie.

Następnie w planie pracy powinny znaleźć się tematy wyłonione na podstawie zebranych informacji z wywiadu z rodzicami, wychowawcami oraz samym uczestnikiem zajęć.

Na końcu planu zajęć, ważne jest uwzględnienie 1-2 zajęć, mających na celu zamknięcie cyklu.

Scenariusze zajęć TUS

Podczas tworzenia planu można zastosować gotowe scenariusze zajęć TUS dostępne w literaturze. Należy jednak pamiętać aby w realizowanym temacie znalazły się 4 zasady TUS-u wg Arnolda Goldsteina czyli modelowanie, scenki dzieci, informacja zwrotna i generalizacja.

Nie we wszystkich scenariuszach takie pozycje są uwzględnione, a TUS jest metodą w której nauczanie odbywa się w sposób aktywny, zakładając przećwiczenie uczonych umiejętności w scence, zgodnie z krokami umiejętności.

Ważna jest również elastyczność podczas realizacji gotowego scenariusza i dostosowanie go, na podstawie obserwacji grupy, do jej możliwości i stopnia zaangażowania.

Pomoce TUS przydatne podczas zajęć

Użycie pomocy podczas zajęć TUS zależy od tego jak zaplanujemy ich przebieg. Stałymi materiałami, które powinny być obecne podczas zajęć są przygotowane i narysowane kroki umiejętności, które stanowią podstawę modelowania i scenek dzieci.

Dobrze, aby trener po zajęciach miał przygotowane zebrane kroki na jednej karcie oraz przygotowaną pracę domową, która stanowi element generalizacji nabywanych umiejętności.

Jeżeli trenerzy decydują się na użycie systemu motywacyjnego, to muszą mieć przygotowany zestaw nagród stanowiących wzmocnienie dla grupy.

Na podstawie wypracowanych strategii radzenia sobie z emocjami może być również dostępne „Pudełko S.O.S”. Znajdują się w nim pomoce do radzenia sobie w sytuacji trudnej np. gniotki, masażery, maskotki, słuchawki wyciszające itp.

Reszta pomocy zależna jest bezpośrednio od zadań, które trener wybrał do realizacji konkretnego scenariusza zajęć TUS.

Program Treningu Umiejętności Społecznych dla uczniów z autyzmem

TUS jest metodą szczególnie polecaną dla uczniów z całościowym zaburzeniem rozwojowym w tym z autyzmem i Zespołem Aspergera.

Program dla ucznia z autyzmem powinien opierać się na ocenie potrzeb dziecka. Szczególnie tych dotyczących funkcjonowania społecznego i komunikacji.

Należy również przeanalizować występowanie u ucznia trudnych zachowań oraz zaburzeń sensorycznych, które mogą mieć znaczący wpływ na funkcjonowanie dziecka w grupie.

U uczniów niżej funkcjonujących należy pamiętać, że rozwijanie umiejętności społecznych, tak jak innych umiejętności, przebiega wolniej i należy wracać do wcześniej uczonych kompetencji.

U uczniów z deficytami w zakresie funkcjonowania poznawczego trudnej również o zrozumienie celu i sensu uczonej umiejętności tak więc psychoedukacja musi być dostosowana do poziomu funkcjonowania dziecka.

U uczniów z autyzmem ciężko również o wytworzenie motywacji wewnętrznej do pracy. Dlatego podczas zajęć TUS ważne są systemy motywacyjne, które pomagają ćwiczyć i zachęcają do aktywności podczas zajęć oraz do stosowania się do ustalonych zasad.

Program TUS dla dzieci z zespołem Aspergera

TUS dla dzieci z Zespołem Aspergera daje znacznie więcej możliwości, zwłaszcza w zakresie wytworzenia motywacji wewnętrznej do uczenia się umiejętności społecznych. U ucznia z ZA może bowiem, w wyniku generalizacji i prób użycia wyuczonych kroków postępowania w kontaktach interpersonalnych, nastąpić wzmocnienie społeczne.

Takie wzmocnienie objawiać się może np. w postaci przychylniejszych reakcji rówieśników, czy lepszego rozumienia reguł postępowania w grupie. W konsekwencji prowadzi to do wzrostu wiary we własne możliwości.

Wszystko to może się przekładać na wytworzenie motywacji wewnętrznej do uczestnictwa w zajęciach.

Uczniowie z ZA szybciej uczą się nowych umiejętności i łatwiej je generalizują na środowisko poza zajęciowe. W większości przypadków, nie mają problemów ze zrozumieniem celu i sensu uczenia się zachowania w prospołeczny sposób.